مفهوم پیوند: مفهوم پیوند در گیاهان این است که قسمت های رویشی دو گیاه از طریق فرایند جوش خوردن به هم متصل شوند. دو گیاهی که  پیوند می شوند به عنوان پایه و پیوندک نام برده می شوند. پایه همراه با سیستم ریشه خود گیاه را بعد از پیوند تغذیه می کند و پیوندک اندام هوایی را تشکیل می دهد که محصول مورد نظر از آن برداشت می شود.

روش های پیوند

برای پیوند گیاهان علفی مانند سبزی ها، روش های پیوند متفاوتی معرفی شده اند که برای گونه های مختلف و حتی گونه های مشابه روش به کار رفته کاملا متفاوت می باشد. به طور کلی روش های مختلف پیوند تفاوت های زیادی با هم دارند که می توان به زمان مورد نیاز برای گیرایی پیوند، نوع روش محکم کردن محل پیوند و درصد زنده مانی گیاهچه ها اشاره نمود. گزینش روش خاصی از پیوند برای یک گونه خاص از پیوند برای یک گونه خاص می تواند مرتبط با شرایط اقلیمی و قدرت رشد پایه می باشد. محل پیوند با وسایل مختلفی مانند گیره یا لوله های پلاستیکی شکاف دار محکم می شود در برخی موارد نیز می توان از پین های سرامیکی برای محکم نگه داشتن محل پیوند استفاده نمود بعلاوه از چسب پیوند نیز در صورت استفاده از ربوت های پیوند زن می توان بهره جست.

امروزه در کشور های مختلف با توجه به امکانات موجود و پیشرفت دانش اجرای عملیات پیوند به دو صورت دستی و ماشینی انجام می گیرد. در پیوند دستی بازده کار پایین است و جهت تولید نشا پیوندی مطلوب نیاز به کارگران ماهر و با تجربه می باشد. که از سرعت عمل و دقت بالایی برخوردار باشند. یک کارگر ماهر قادر به پیوند 800 تا 1200 گیاه در روز است که این رقم با توجه به روش پیوند مورد استفاده نتغییر می باشد.

مهمترین روش های پیوند در سبزیها

1.       پیون حفره ای HIG : روش های پیوند با توجه به نوع محصول پیوندی، تجربه پرورش دهندگان و در صورت پیوند ماشینی نوع ماشین یا روبوت موجود متفاوت و مرتبط می باشند. برای هندوانه پیوند حفره ای هیپوکوتیل توسط برخی از کشاورزان ژاپنی به علت اندازه کوچک پیوندک هندوانه در مقایسه با اندازه پایه که معمولا کدوی تابستانه یا کدوی زینتی بطری شکل می باشند مورد استقبال واقع شده است. بذور هندوانه را 7 تا 8 روز بعد از کاشت بذور کدوی زینتی یا 3 تا 4 روز پس کاشت بدور پایه کدوی تابستانه می کارند و عمل پیوند 7 تا8 روز پس از کشت بذور هندوانه انجام می گیرد. پیوندک و پایه برای عملیات پیوند باید یکنواخت و به  اندازه کافی قوی باشند. برگ حقیقی همراه با نقطه رویشی گیاه پایه باید به دقت و به طور کامل حذف گردد و حفره ای به طول 1 الی 1.5 سانتی متر به وسیله یک مته پلاستیکی یا فلزی به صورت عمود یا مورب در جهت طولی روی آن ایجاد می شود. قسمت هیپوکوتیل هندوانه به صورت مورب یا صاف برش داده شده و جهت سهولت قرار دادن آن در داخل حفره باید انتهای آن را تراش داده و نوک تیز نمود، باید دقت نمود که هنگام ایجاد حفره در پایه شکافی در آن ایجاد نشود زیرا در این حالت گیرایی پیوند به تعویق افتاده و همچنین در محل شکاف ریشه های نابجای هندوانه تشکیل می شود که وارد خاک میشود و عمل پیوند را بی اثر می کند.

برخی از پرورش دهندگان گیاه چه های جوان هندوانه را در داخل هیپوکوتیل پایه قرار می دهند. برای گوجه فرنگی و بادنجان بذور پایه 5 تا 10 روز قبل از پیوندک کشت می شوند. و عملیات پیوند 20 الی 25 روز پس از کاشت پایه انجام می گیرد. گیاهچه های پایه دارای 2.5 تا 3 برگ حقیقی و 5 تا 10 میلی متر بالاتر از اولین گره سرزنی شده و حفره ای به صورت مورب به وسیله یک مته پلاستیکی یا فلزی در آن ایجاد می شود. پیوندک با دو برگ حقیقی 10 میلی متر پایین تر از گره کوتیلدونی قطع می شود و بعد از حذف کوتیلدون ها یک برش مورب در دو طرف هیپوکوتیل پیوندک زده می شود، که نوک آن را به صورت گوه در می آورند، بعد از قرار دادن پیوندک در داخل پایه گیاه پیوند شده به اتاق، اتاقک رشد یا طونل پلاستیکی با رطوبت نسبی بالا جهت ترمیم و گرفتن محل پیوند انتقال می یابد. روش حفره ای نیاز به مهارت بیشتری نسبت به روش مجاورتی زبانه ای دارد. و باید اتاقک رشد و امکانات مناسب برای آن مهیا گردد.

2.       پیوند مجاورتی زبانه ای TAG: پیوند مجاورتی زبانه ای یکی از روش های قدیمی پیوند است که حتی در شرایط نچندان مطلوب نیز کاربرد دارد. اگر چه این روش نیاز به فضا و هزینه بیشتری نسبت به سایر روش های پیوند دارد ولی درصد زنده مانی نشا های پیوند شده حتی برای افراد تازه کار نیز رقم قابل توجهی است و هیچ نوع امکانات و ماشین های ویژه برای این روش مورد استفاده نمی باشد. برای انجا پیوند مجاورتی زبانه ای روی پایه شکافی از بالا به پایین و در روی پیوندک از پایین به بالا با زاویه 30 تا 40 درجه ایجاد می شود این برش باید به مقدار کافی عمیق باشد تا امکان تماس بافت های زاینده و دسته جات آوندی فراهم شود. بعد از کامل شدن عمل پیوند از گیره های ویژه ای برای ثابت نگه داشتن محل پیوند استفاده می شود. معمولا گیاهان پیوند شده را با هم در گلدانی به قطر 9 تا 12 سانتی متر کاشته و به مدت یک یا دو روز قبل از انتقال به شرایط رشدی بهینه در شرایط گلخانه در یک محل سایه قرار می دهند اگر چه پیوند مجاورتی زبانه ای دارای درصد بالایی از گیرایی پیوند است اما به دلایل زیر کمتر مورد استفاده قرار می گیرد:

الف) نیاز به کارگر جهت انجام عملیات پیوند

ب) نیاز به کارگر برای قطع بخش هوایی پایه

پ) نیاز به حذف گیره ها بعد از گرفتن محل پیوند

ت) نیاز به فضای بیشتر برای رشد گیاهان پیوندی در مقایسه با سایر روش ها

ث) ریشه زایی زیاد در پیوندک بعد از نشا کاری در صورت کشت خیلی عمیق نشا های پیوندی

3.       پیوند نیمانیم SG: پیوند نیمانیم در بین پرورش دهندگان مجرب و خزانه های تجاری تولید نشا از مقبولیت بالایی برخوردار است این پیوند می تواند توسط دست ماشین یا ربات و برای اکثر سبزی ها به کار رود. مهمترین مزیت این روش تولید نشا های قوی و سالم است. چون تمام دستجات آوندی پیوندک با پایه جوش می خورد و محل پیوند از وضعیت و ثبات خوبی برخوردار می باشد. گیاهچه های سالم یا برش خورده با توجه به سلیقه ی پرورش دهندگان ممکن است به عنوان پایه مورد استفاده قرار گیرند. در پایه های مورد استفاده برای کدوئیان یک برگ لپه ای همراه با نقطه رویشی حذف می گردد پس از قرار دادن پیوندک بر روی پایه از گیره های معمول پیوند همانند پیوند مجاورتی زبانه ای ، جهت ثابت نگه داشتن محل پیوند استفاده می شود. برای گیاهان خانواده بادنجان پیوند معمولا در قسمت پایین هیپوکوتیل انجام می گیرد و جهت ثابت نگه داشتن محل پیوند از گیره های معمولی استفاده می شود.

4.       پیوند اسکنه ای CG: انجام پیوند اسکنه ای در گیاهان علفی ممکن است مشکل تر از گیاهان چوبی باشد. در این روش گیاهچه های پایه سرزنی می شوند و شکافی به عمق 1 تا 1.5 سانتی متر در جهت پایین و در روی آن ایجاد می گردد. پیوندک تا حدی که 1 تا 3 برگ حقیقی روی آن باقی بماند هرس شده و قسمت پایین ساقه با زاویه کج برش داده می شود تا گوه ای شکل شود. پیوندک در شکاف ایجاد شده بر روی پایه قرار گرفته و از گیره ای برای ثابت نگه داشتن حل پیوند تا زمان گفتن پیوند استفاده می شود. انواع مختلفی از گیره های پیوند با جنس، اندازه و شکل های مختلف برای این روش پیوند طراحی و ساخته شده است.

5.       پیوند پین PG: پیوند پین اساسا شبیه پیوند نیمانیم است ولی به جای گیره های پیوند جهت حفظ محل پیوند از پین های طراحی شده ویژه ای استفاده می شود. پین سرامیکی طراحی شده توسط شرکت بذر تاکی ژاپن حدود 15 میلی متر طول و 0.5 میلی متر عرض دارد. پین ها از رامیک طبیعی ساخته شده اند که می توانند در درون گیاه بدون هیچ گونه مشکلی وجود داشته باشند. نتایج تحقیقات نشان می دهد که پین هایی از جنس خیزران که در برش عرضی مثلث شکل اند می توانند جایگزین مناسبی برای پین های سرامیکی باشند.

6.       پیوند لوله ای TG: با پیوند لوله ای میتوان گیاهان کوچک پرورش یافته در سینی های نشا را 2 تا 3 برابر سریع تر از روش سنتی پیوند نمود. گیاهچه های کوچکتر به تعداد بیشتری در اتاقک های رشد یا اتاقک های مقاوم سازی جا میگیرند. به همین دلیل پیوند لوله در بین تولید کنندگان ژاپنی عمومیت پیدا کرده است.

فضا های مورد نیاز برای انجام عمل پیوند

1.       اتاقک پیوند

الف) اتاقک پیوند از نوع طونلی

ب) اتاقک پیوند با کنترل شرایط محیطی

2.       اتاقک مقاوم سازی

ابزار مورد نیاز جهت پیوند

1.       پین و گیره ها: معمولی، لوله ارتجاعی با شکاف جانبی، لوله ارتجاعی برای روبات های پیوند زن، پین هایی از جنس سرامیک، لوله های نرم و ارتجاعی با شکاف جانبی.

2.       چاقوی پیوند

3.       سینی نشا

4.       میز پیوند

5.       ماشین نشا

نظرات شما عزیزان:

بهار

ساعت21:14---30 دی 1391

- [ایمیل]

سلام خسته نباشید.
وبلاگ مفیدیه.
من مطلب راجع به ماشینهای پیوند زن میخاستم اگه امکانش هست اضافه کنید به وب تون .
مرسی موئد باشید.

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: